Klarnet

Klarnet

Avrupa'da yaygınlık kazanmış bazı çalgılar, kısa zamanda Osmanlı'da da tanınmış ve kullanılmıştır. Klarnet de bu çalgılardan biridir. J.C. Denner ile başlayan ve 1700'lü yıllarda gelişimini tamamlayan klarnet, orkestralardaki yerini almıştır.

Ülkemizde klarnetin ilk kez 1820'li yıllarda kullanıldığı bilinmektedir.

Günümüzde de yaygın kullanımı olan "Boehm Sistemi" klarnet, Korfo'lu Hyacinthe Eleonore KLOSE ve L.A. Buffet tarafından oluşturulmuş olup, Klose ilk öğrencileri Paris'te bu sisteme göre yetiştirmiştir. "Boehm Sistemi" klarnet, 1854 yılında İstanbul'a getirilmiş ve Muzıka-i Hümayun'da kullanılmıştır.

Muzıka-i Hümayun'da eğitmenlik yapan Guiseppe Donizetti, Avrupa''a kullanılan bazı çalgıların öğrenilmesi için, yabancı eğitmenler de getirtmişti. Bu eğitmenler arasında "glarnet" üstadı olarak bilinen ve tüysüz lakabıyla anılan Francesco da vardı. (Tüysüz lakabı yakıştırmasını, bay Zati Arca merhumun söylediği bilinmektedir.)

Klose, 1839 yılında Paris Konservatuarı'na, profesör olmuş ve 1845 yılında da "Boehm Sistemi" klarneti öğretmeye başlamıştır.

Klose'nin yeni sistemde yetiştirdiği öğrencileri arasında Francesco'nun da olduğunu tahmin edilmesi zamana uygun düşmektedir. Francesco'nun Muzıka-ı Hümayun'da yetiştirdiği öğrenciler, klarnet geleneğini devam ettirmiştir. (M.Ali Bey Zati Arca'yı yetiştirdi. Veli kanık onun çırağı oldu)Muzıka-ı Hümayun'da icra edilen klarnet, zamanla farklı alanlarda da kullanılmış ve çeşitli denemeleri yapılmıştır. 

1917 yılında Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın kurmak istediği Mehter Takımlarında, klarnet saz kadrosuna alınmıştır. Fakat Mehter'de uygulaması hemen hemen hiç olmamış ve kaldırılmıştır.

Klarnet ismi, eski halk söylemi ile "glarnet" ya da "gırnata" olarak bilinmektedir. Klarnetin ülkemizde 1820'li yıllarda kullanımı gerçekleşmesine rağmen, ismi daha önceleri duyulmuştur. Şöyle ki Suriye'de bütün nefesli sazlara "kurnayta" denilmektedir.

Örnekler aşağıda verilmiştir...